Öğretmenlerin anlayışı ve davranış şekilleri üzerinde yapılan çeşitli araştırmalarda, değişik öğretmen tipleri tespit edilmiştir.
BUNLAR; Otoriter öğretmenler, İlgisiz (umursamaz ) öğretmenler, hoşgörülü öğretmenlerdir.
A-OTORİTER ÖĞRETMENLER
-
- Sınıfın tek hakimi ve dersin tek yöneticisi durumundadır. Katı bir disiplin sürdürür.
- Ders sırasında izinsiz hiçbir şey yaptırmaz ve Sınıftaki öğrencilerin davranışlarını sürekli olarak kontrol altında tutar.
- Kayıtsız şartsız itaat ister
- Ceza sistemine sık-sık baş vurur
- Övgüye çok az yer verir.
- Notu bir silah olarak kullanır.
- Öğrencilerle ilişkilerde mesafeli, bazen de serttir.
- Dersi kendisi hazırlar ve kendisi yürütür.
- Öğrenci davranışlarında, belli kuralların mutlaka uygulanmasını ister ve bunlardan kesinlikle taviz vermez. Başarının böyle geleceğine inanır.
- Öğrencinin görüş ve düşüncelerine çok fazla önem vermez
Otoriter öğretmen tipinin,
-
-
- Eğitim-öğretimin düzenli yürümesi
- İyi bir disiplin oluşması
-
bakımından faydalarını savunanlar olabilir. Ancak, otoriter öğretmenin davranışları,
öğrenciyi olumsuz etkilediği de bir gerçektir.
Otoriter öğretmenin bulunduğu sınıflarda;
-
-
- Öğrenci derse zoraki katılabilir.
- Suni ve geçici bir disiplin oluşabilir.
- Öğrenciler itaatli, fakat öğretmenlerinden nefret etme temayülü içindedirler.
- Ortak savunma davranışı olarak “Suçlama” görülür.
- Öğrenci, genellikle korkak ve çekingendir.
- Öğrenci derste aktif değildir.
- Grup ruhu yerine bireysellik ön plana çıkabilir. Kişisel arkadaşlık ilişkileri zayıf olur.
- Öğrencide bağımsız düşünce ve karar verme davranışları geç oluşabilir.
- Öğrenci öğrenmeye ve okula karşı bir soğukluk hissedebilir.
- Öğretmen başlarındayken başarı ve disiplin iyi, ancak uzaklaştığı zaman durum değişmektedir.
- Öğrencilerde sorumluluk alma, başlatıcı olma ve konuyla ilgili çok parlak buluşlar ortaya koyma özelliklerinden genellikle yoksun olurlar.
-
B-İLGİSİZ (UMURSAMAZ) ÖĞRETMENLER
-
- Öğretmenlik mesleğini sevemeyen ve gerekli özeni gösteremeyen kimselerdir.
- Ya bu mesleği isteyerek seçmemişlerdir, ya da ikinci bir iş olarak görmektedirler.
- Bu yüzden öğrencilerle ilgilenmezler ve gerekli rehberliği de yapmazlar..
- Ne çok katı, ne de öğrencileri destekleyicidir. O öğrencilere fazla önem vermez
- Amacı çok açık ve belirgin olmadığı için, önerileri de eleştirileri de pek görülmez.. Öğrenciler istedikleri yolda ilerlemede özgürdür.
- Öğrencilerinden fazla sorumluluk beklemediği gibi sorumluluk kazandırmaya da pek çalışmaz.
- Öğrencileri istedikleri herhangi bir çalışmayı yapmak üzere serbest bırakan baby-sitter (çocuk bekleyicisi) pozisyonundadır.
- Çalışmalarında plansızlık, kararsızlık, isteksizlik ve amaçsızlık egemendir. Ve bunu öğrenciye de yansıtır.
- Bu yüzden öğrenci dersten kopar veya başı boşluk içine düşer.
Şu çok iyi anlaşılmalıdır ki; “Öğrencilere rehberlik etmeden, onları eleştirmeden ve sorumluluk vermeden sadece özgürlük vererek, öğrenciyi istediğimiz konuma getirmemiz mümkün değildir..”
İlgisiz öğretmenlerin bulunduğu sınıflarda;
-
- Grup çalışması;gelişi güzel ve düşük düzeyde olduğu için, öğrencilerin morali de çok düşüktür.
- Öğrenciler arasında dikkat çeken bir biçimde kızgınlık ve sorumluluğu diğerine yükleme vardır.
- Yakın ilişkiler gelişmemiş, iş birliği de gelişme özelliği göstermemiştir.
- Kimse tam olarak ne yapacağını bilmediğinden, öğrenciler zamanı başa harcama eğilimindedirler.
- En düşük başarı burada görülür. ( Otoriter sınıf ortamında değil.)
- Motive kaybolduğu için, disiplin problemi yaşanır.
- Öğrenci derste başarısız olabilir.
- Sınıfta çalışma atmosferi zayıfladığı için, amaçlara ulaşmada güçlük çekilebilir.
- Öğrenci belli bir amaca yönlendirilmediğinden hayatı anlamsız görebilir.
C-HOŞGÖRÜLÜ ÖĞRETMENLER
-
- Öğrencileri çok iyi tanır
- Öğrencilere bireysel olarak memnuniyetle yardım ve rehberlik eder.
- Onların başarılı davranışlarını övgüyle karşılar.
- Gerekli olan yerlerde de onları kırmadan eleştirir.
- Öğrenci davranışlarının nedenlerini bilir.(Öğrenci psikolojisinden anlar)
- Planlı, amaçlı ve geniş ufuklu bir yapıya sahiptir.
- Aynı zamanda iyi bir rehberdir.
- Öğrencilerinin duygu ve düşüncelerine önem verir
- Eleştirilere açıktır.
- Dersi öğrencilerle birlikte hazırlar ve yürütür
- Grup ruhunu ve araştırma anlayışını teşvik eder.
- Ödüllendirmeyi ön plana çıkarır ve dengeli kullanır.
- Cezalandırmayı ise çok zor durumda kalmadan gündeme getirmez.
- Öğrencilerine her zaman güven verir ve güven duyar.
- İlişkileri samimi sıcak ve içtendir.
- Değerlendirmede ise objektif ve tarafsızdır.
Hoşgörülü öğretmenin bulunduğu sınıflarda ;
-
- Öğretmenini sever.
- Öğrencide güven oluşur.
- Öğrenmeye ve araştırmaya karşı ilgi duyar.
- Öğrencide planlama, çalışma ve karar verme yeteneği gelişir.
- Sorumluluk almaya daha isteklidirler. Aldıkları işlerde de sorumluluk duyarlar.
- Öğrencide gerçek anlamda bir disiplin oluşur.(İç disiplin) Öğretmen sınıfta olmasa bile yapılan iş, görev; miktar ve kalitesinde önemli bir düşme görülmez.
- Grupla çalışma, yardımlaşma ve kişiler arası ilişkiler beklenen bir düzeydedir.
- Anlayarak öğrenme, tartışma ve yapıcı eleştiri anlayışı gelişir.